در مطالب گذشته به آثار مخرب میعان در داخل سیستم هوای فشرده پرداختیم. حال به مروری مختصر بر چرایی پاکسازی سیستم هوای فشرده از مایع حاصل از میعان و معرفی گزینه‌های موجود برای دستیابی به این هدف می پردازیم.
چرا درایر جزئی کلیدی از سیستم هوای فشرده است؟
تولید رطوبت در کمپرسور امری اجتناب‌ناپذیر است، اما اگر به شکل صحیحی آن را مدیریت کنیم میتوان از آسیب به ماشین‌آلات پنوماتیک، موتورهای هوا، شیرها و هر قطعه‌ی دیگری جلوگیری نموده و همچنین خطر آلودگی محصول نهایی را نیز مرتفع ساخت. به منظور پیشگیری از تعمیرات غیرضروری و احتمال خواب خط تولید، توصیه میگردد منفعل نبوده و از پیش گام‌های مقتضی را برداریم تا هوای فشرده‌ای خشک، تمیز و مناسب برای عملیات خود به دست آوریم. درمطالب آتی به اهمیت خشک کردن هوای فشرده‌ی کمپرسور بیشتر خواهیم پرداخت.
انتخاب درایر مناسب برای مدیریت رطوبت سیستم هوای فشرده به مقدار زیادی به نیازمندی‌های دقیق کارگاه و سطح تحمل رطوبت دستگاه‌هایی دارد که هوای فشرده را مورد استفاده قرار خواهند داد. درایر تبریدی نیاز بسیاری از کارخانجات و مجموعه‌های صنعتی برای دستیابی به نقطه شبنم مطلوب را پاسخگو خواهد بود، این در حالیست که برای عملیات اسپری رنگ، آزمایشگاه‌ها و برخی ابزار ویژه‌ی پنوماتیک و نقاشی بهره‌گیری از درایرهای جذبی توصیه می شود.
درایرهای تبریدی خود بر دو قسم سایکلینگ و نان-سایکلینگ هستند که در نوع اول از تجهیزات اضافه‌ای چون کنترلرهای جرم دمایی یا فرکانس استفاده شده که امکان روشن و خاموش شدن درایر را به نسبت میزان هوای فشرده‌ی خروجی کمپرسور فراهم می آورد.
همچنین درایرهای یکپارچه (integrated dryers) درایرهایی هستند که در داخل پکیج کمپرسور گنجانده می شوند و بهره‌گیری از این انتخاب فضای کمتری برای مجموعه تجهیزات کمپرسور گرفته خواهد شد.
تفاوت درایر تبریدی و درایر جذبی چیست؟
مهمترین نکته در زمان انتخاب درایرهای هوای فشرده، نقطه شبنم مطلوب می باشد. درایرهای تبریدی هوا امکان تضمین نقطه شبنمی میان ۳ تا ۵ درجه سانتیگراد را دارند که برای اکثریت نیازها کفایت می کند. در صورتی که مجموعه به کیفیت هوای بالاتری نیاز داشته باشد به سراغ درایرهای جذبی می رویم.
درایرهای جذبی احیاگر (regenerative desiccant dryers) امکان دستیابی به نقطه شبنمی تا منفی هفتاد درجه سانتیگراد را دارند، چنین هوایی کاملا تمیز و عاری از رطوبت خواهد بود. درایرهای جذبی با بهره‌گیری از ماده‌ای جاذب عمل می کنند که در طی پروسه‌ی خشک کردن هوا رطوبت (و آلودگی‌های دیگر در صورت نیاز) را به خود میگیرند، در حالی که تغییری در کیفیت خود ماده‌ی جاذب ایجاد نمی شود.
برای درک عمیق‌تر از مفاهیم رطوبت زدایی از هوا به مجموعه مطالب جامع موجود بر روی سایت با عناوین زیر مراجعه کنید:
درایر جذبی
این نوع خشک‌کن دارای ۲ مخزن انباشته شده از مواد رطوبت‌گیر است. شیر ورودی هوا به مخزن از نوع چهار دو و تحریک برق است که به تناوب هوای فشرده را به یکی از مخازن وارد میکند. هوای فشرده از مجرای P شیر وارد قسمت زیرین مخزن شماره ۱ شده و از سمت پایین مخزن به سمت بالا جریان می یابد که در قسمت پایین با دیواره‌های فلزی فرم‌دار به نام دیفیوزر برخورد کرده و قسمتی از رطوبت و روغن آن جدا میشود. این روغن و آب بر اثر نیروی جاذبه در ته مخزن جمع آوری میشود. هوای فشرده ضمن عبور از مواد رطوبت گیر مقدار زیادی از رطوبت خود را از دست داده و هوای خشک از قسمت بالایی مخزن خارج میشود و سپس برای مصرف وارد سیستم لوله‌کشی یا توزیع هوای فشرده میگردد. دمش هوای فشرده برای احیا از بالا به پایین بوده و نهایتا هوای دمیده شده داخل مخزن شماره‌ی ۲ از شیر تنظیم مقدار جریان و نیز نهایتا از یک صداخفه‌کن گذر کرده از سیستم خارج میشود. در پایان رطوبت سیستم تخلیه میشود.
شیر برقی از تایمری برقی فرمان میگیرد و به تناوب یکی از مخازن در حال رطوبت‌گیری و همزمان مخزن دیگری در حال احیا و از دست دادن رطوبت است.
فرآیند احیا یا ریکاوری مواد جاذب
بعضی از مواد شیمیایی قادر به جذب رطوبت بوده و پس از اشباع شدن این مواد از آب، مجددا توسط حرارت دادن یا دمیدن هوا احیا و عاری از روغن میشود.
این درایرها توان کاهش نقطه شبنم هوای فشرده تا منفی ۴۰ یا حتی منفی ۷۰ درجه سانتیگراد را دارد.
درایر تبریدی
در این روش هوای فشرده وارد محفظه‌ای مجهز به سردکن شده و در تماس هوای فشرده با لوله‌های سردکن مقداری از حرارت آن تخلیه میشود. در نتیجه‌ی این رخداد بخار آب موجود در هوا میعان و تبدیل به آب میشود و سپس از مجرای مخصوص تخلیه میشد. نقطه شبنم این درایرها هیچگاه کمتر از ۲ درجه سانتیگراد نخواهد بود. زیرا در کمتر از این درجات حرارتی امکان انجماد آب وجود داشته و مسیر هوای فشرده مسدود میشود.
سیستم خنک‌کن
تجهیزات اصلی سیستم خنک‌کن درایرهای تبریدی عبارت است از کمپرسور گاز، کندانسور، شیر انبساط، پرشر سوئیچ، اوپوراتور، فیلتر، مخزن ذخیره گاز مایع و لوازم ایمنی کنترلی.
گاز مبرد توسط کمپرسور فشرده شده و در کندانسور توسط دمیدن هوا بوسیله‌ی فن یا گردش آب دمای گاز فشرده‌شده کاسته میشود تا به مایع تبدیل گردد. سپس گاز مایع از مخزن و فیلتر گذر کرده و توسط شیر کنترل انبساط به مقدار معینی بداخل اوپوراتور تزریق میشود. در اواپوراتور مایع مجددا به گاز تبدیل شده و تولید سرما مینماد. سپس این گاز توسط کمپرسور فشرده شده و مراحل گفته شده تکرار میشود. اوپوراتور مبدلی حرارتی است که با عبور هوای فشرده از دل آن تبادل حرارتی رخ داده و دمای هوای فشرده به ۲ تا ۱۰ درجه سانتیگراد کاهش میرسد. بخار موجود در هوای فشرده تبدیل به آب شده و آب توسط سپراتور جدا و سپس تخلیه میشود.
