کمپرسورهای هوا بر دو مجموعه‌ی بزرگ تقسیم میشود، کمپرسور دینامیکی و کمپرسور جابجایی مثبت. کمپرسورهای دینامیکی که پیشتر با آنها آشنا شدیم خود در دو نوع سانتریفیوژ یا توربوکمپرسور و کمپرسورهای محوری هستند. کمپرسورهای دینامیکی به موجب ساختار متفاوت خود غالباً ۱) ظرفیت هوادهی بسیار بالایی دارد و ۲) هوای خشک یا عاری از روغن تحویل میدهد. لیکن این کمپرسورها نیز محدودیت‌هایی داشته و برای بسیاری از مصارف صنعتی و تولیدی مناسب نیست. همچنین تولید آن محدودتر و با تنوع پایینتری انجام میشود. در دهه هفتاد میلادی، مهندسان شرکت‌های فعال در صنعت هوای فشرده توجه خود را معطوف به کمپرسور اسکرو کردند، دستگاهی که در دهه‌های گذشته جایگزین کمپرسور پیستونی در صنعت شده و بسیاری از نیازها را مرتفع ساخته است. این مهندسان دریافتند که نقش روغن در داخل سیلندر تراکم یا المنت کمپرسور اسکرو قابل حذف بوده و می توان آن را با برخی تغییرات ساختاری در المنت جایگزین ساخت.
روغن در کمپرسور اسکرو
روغن در کمپرسور اسکرو روغن پاششی ۳ وظیفه‌ی عمده بر عهده دارد: پاکسازی، خنکسازی و روانکاری. همچنین حضور فیلم روغن در میان روتورها و دیواره، کلیرانس یا فاصله‌ی خالی میان آنها را پر میکند و از هدررفت هوای فشرده به صورت جریان برگشتی جلوگیری میکند. این نقش با کاهش کلیرانس به مقادیر بسیار ناچیز و به صورت فیزیکی جایگزین شد. برای حل سه مسئله‌ی عمده‌ی دیگر نیز به روکش‌هایی برای روتورهای کمپرسور رو آوردند. روکش تفلون یا پلی تترا فلوئورو اتیلن برای درجات حرارت نرمال و روکش دی سولفید مولیبدنوم برای درجات حرارت بالاتر.
کمپانی اطلس کوپکو و مهندسان آن نیز در میان پیشگامان تولید کمپرسور اسکرو اویل فری بودند. در نوع کمپرسور برقی کمپرسورهای بدون روغن اطلس کوپکو بر دو گروه هوا خنک یا ZT و آب خنک یا ZR است.
در این مطلب پیش رو به آشنایی بهتری با کمپرسور قدرتمند ZR 315 VSD می پردازیم. دستگاهی با موتور ۳۱۵ کیلوواتی سرعت متغیر و آب خنک.
آشنایی با ZR 315 VSD، کمپرسور اسکرو برقی و اویل فری اطلس کوپکو
این کمپرسورهای ۳۱۵ کیلوواتی در دو مدل آب‌خنک و هواخنک و در فشارهای ۸/۶ و ۱۰/۴ بار ساخته می شوند و بازه‌های هوادهی آنها به ترتیب برابر با ۱۴/۵ تا ۴۹/۸ و ۱۲/۷ تا ۴۴/۹ مترمکعب بر دقیقه می باشد. این کمپرسورها در مدل ۸/۶ بار قادر به کار در سه فشار مینیمم، موثر و ماکسیمم هستند که عبارتند از ۳/۵، ۷ و ۸/۶ بار و این مقادیر برای مدل ۱۰/۴ نیز ۶، ۹ و ۱۰/۴ بار هستند.
کمپرسورهای ZR اطلس کوپکو بدون روغن (Oil-free) بوده و سطح صدایی در حدود ۷۵ دسی‌بل دارند. برخی از مدل‌های دیگر ZR که بر روی سایت به بررسی آنها پرداخته ایم عبارتند از:
ZR 50 — ZR 55 — ZR 90 — ZR 110
در صورت خریداری نسخه‌ی فول فیچر این کمپرسورها درایر (خشک کن) به همراه دستگاه و در داخل پکیج کمپرسور خواهد بود، در غیر اینصورت با توجه به مدل کمپرسور و نیاز خود و نیز نمودار زیر که درایرهای مختلف اطلس کوپکو را دسته بندی کرده است می توانیم مدل مناسب برای هوای فشرده ی خود را انتخاب کنیم.
در نمودار فوق، محور عمودی نقطه شبنم (به درجه سانتی گراد و یا درجه فارنهایت) و محور افقی دبی هوای خروجی (با واحدهای لیتر بر ثانیه و یا فوت مکعب بر دقیقه) می باشند.
** بروشور این کمپرسورها بر روی صفحه کتاب‌های راهنمای اطلس کوپکو قرار داده شد.
